Wiedza o procesach zachodzących w przyrodzie i kontrola stanu środowiska leśnego pozwalają leśnikom na wczesną diagnozę zagrożeń, mogących wpłynąć negatywnie na stan lasu. Każdego roku podejmują oni działania mające na celu zachowanie trwałości lasu i zwiększenie jego naturalnej odporności na czynniki szkodotwórcze.

Zagrożenia dzieli się na trzy grupy:

• biotyczne (np. szkodliwe owady, grzyby patogeniczne, ssaki roślinożerne);
• abiotyczne – ekstremalne zjawiska atmosferyczne (np. silne wiatry, śnieg, ulewne deszcze, wysokie i niskie temperatury);
• antropogeniczne – wywołane przez człowieka (np. pożary, zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie lasu).

Zagrożenia biotyczne

2 776,25 ha, tj. 12,6% powierzchni leśnej Nadleśnictwa Dębno, stanowią drzewostany na gruntach porolnych. Narażone są one na rozwój huby korzeni.
W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się patogena powodującego tą chorobę stosuje się biologiczną metodę ochrony polegającą na zabezpieczaniu pniaków preparatami zawierającymi zawiesinę zarodników grzyba konkurencyjnego Phlebiopsis gigantea.

Fot. M. Dalke-Świderska

W ochronie lasu przed owadami na terenie Nadleśnictwa Dębno istotne znaczenie ma ochrona upraw sosnowych przed ryjkowcami, a szczególnie szeliniakiem sosnowcem. W celu ochrony stosujemy głównie metodę przelegiwania powierzchni zrębowych oraz w mniejszym stopniu metodę mechaniczną: okopywanie uprawy rowkiem izolacyjnym, wykopywanie na takiej uprawie dołków chwytnych, do których dodatkowo wkładane są środki wabiące, zwabione tam owady są niszczone.

Ważnym zagadnieniem jest również ochrona przed szkodnikami pierwotnymi (liściożernymi), takimi jak brudnica mniszka, barczatka sosnówka, strzygonia choinówka, boreczniki, gatunki  z rodziny miernikowców. W tym celu prowadzone są różne prace prognostyczne np. liczenie samic brudnicy mniszki i barczatki sosnówki podczas przejścia przez zagrożone drzewostany w czasie kulminacji rójki, jesienne poszukiwania zimujących stadiów owadów, ocena defoliacji drzewostanów liściastych.

Starsze drzewostany iglaste narażone są na szkody od szkodników wtórnych (uszkadzających drewno) takich jak cetyńce, korniki i przypłaszczek granatek. Ochrona przed tymi owadami polega głównie na: wyznaczaniu, terminowym usuwaniu i wywożeniu z lasu drzew zasiedlonych, utylizacji resztek poeksploatacyjnych (gałęzi, kory) powstałych podczas pozyskiwania drzew zasiedlonych, terminowym wywozie pozyskanego drewna z lasu, a w razie jego pozostawania w lesie w okresie wiosennym i letnim – korowaniem i wykładaniem pułapek wabiących.

Bardzo ważnymi sprzymierzeńcami leśnika w walce z nadmiernym rozmnożeniem się szkodliwych owadów są ptaki oraz nietoperze. Aby poprawić ich warunki bytowania, wywieszamy w lasach budki lęgowe i schrony dla nietoperzy. Zimą, gdy panują trudne warunki, dokarmiamy również ptaki na masową skalę.

Duże znaczenie gospodarcze mają szkody powodowane przez zwierzynę (jeleń, sarna, dzik, bóbr), którym zapobiega się w uprawach przez grodzenie, smarowanie repelentami, a w młodnikach głównie przez zabezpieczanie sosny metodą rysakowania i osłonkami plastikowymi. Zimą podczas wykonywania pielęgnacji młodników i drzewostanów pozostawia się zwierzynie ścięte drzewa, co znacznie ogranicza spałowanie młodników przez jelenie.

Fot. Lech Jędras

Zagrożenia abiotyczne

Spośród czynników przyrody nieożywionej największe zagrożenia wywołują silnie wiejące wiatry (huragany, trąby powietrzne), opady śniegu, zmiany stosunków wodnych, susze wiosenno- letnie, w mniejszym stopniu zagrożenia związane
z ekstremami temperatur (przymrozki wczesne, późne, okiść, listwy mrozowe itd.).

Zagrożenia antropogeniczne

• pożary -  najbardziej zagrożone są drzewostany sosnowe, głównie na siedlisku Bśw i BMśw. Zagrożenie znacznie wzrasta na terenach atrakcyjnych wypoczynkowo, przy torach kolejowych, drogach publicznych. Warto wspomnieć, że na obszarach sąsiadujących z lasami dochodzi stosunkowo często, szczególnie w okresie przedwiośnia do wypalania suchej roślinności trawiastej ( szczegółowe informacje dotyczące zagrożenia pożarowego w Nadleśnictwie Dębno znajdują się w zakładce Zagrożenie pożarowe)
• zanieczyszczenia powietrza – o jakości powietrza decyduje zawartość różnorodnych substancji, których koncentracja jest wyższa od warunków naturalnych. Poziom stężeń zanieczyszczeń powietrza wynika bezpośrednio z wielkości emisji zanieczyszczeń do atmosfery oraz warunków meteorologicznych. Duży wpływ mają również zanieczyszczenia trans – graniczne oraz przemiany fizyko- chemiczne.

• wydobycie gazu i ropy naftowej - na terenie Gminy Dębno prowadzona jest intensywna działalność związana z wydobyciem gazu i ropy naftowej. Ma ona miejsce na terenie trzech obszarów górniczy:

- teren górniczy Różańsko – na jego powierzchni znajdują się odwierty służące do   wydobycia gazu ziemnego;

- teren górniczy Barnówko-Mostno-Buszewo (BMB) – największy i najintensywniej eksploatowany obiekt; znajdują się tu czynne odwierty ropne i gazowe;

- teren górniczy Cychry – odwierty do wydobycia gazu ziemnego.

Obszary BMB oraz Cychry znajdują się na terenie ochrony wód podziemnych związanych z obszarem zasilania zbiorników wód podziemnych.

• negatywne oddziaływanie człowieka na las i środowisko przyrodnicze.

• znaczna presja ludzka na lasy;
• istnienie barier ekologicznych, utrudniających migracje zwierząt;
• wypalanie ściernisk, poboczy dróg, łąk, trzcinowisk;
• zaśmiecanie lasu oraz istnienie dzikich wysypisk śmieci;
• spływ do wód środków ochrony roślin i nawozów sztucznych;
• niszczenie tablic i urządzeń;
• nielegalne pozyskanie drewna;
• kłusownictwo
• bezprawne korzystanie z gruntów